home     toc     news     email     Linki    
Ostatnia zmiana: 16-01-2007 9:57




II Wojna Światowa - wrzesień 1939


Z Prus Wschodnich wiódł najkrótszy kierunek operacyjny do Warszawy. Polskie Naczelne Dowództwo zauważało powagę zagrożenia stolicy od północy. Efektem było utworzenie armii "Modlin" i SGO "Narew" na styku których znalazł się odwód ND - GO "Wyszków". Przewidywania te sprawdziły się; na fortyfikacje stałe pod Mławą, oraz umocnienia linii Narwi i Biebrzy uderzyła 3. armia niemiecka z Grupy Armii "Północ", w sile 12 dywizji. Niemcy mięli ogromną przewagę ilościową broni i sprzętu zmechanizowanego. Na odcinku armii "Modlin" Niemcy obeszli bronione fortyfikacje pod Mławą i skierowali się ku Narwi. Na Pułtusk 11. i 61. DP oraz ppzmot. SS "Deutschland"; na Różan 1. i 12. DP, 1. BK oraz Dpanc. "Kempf". Od 4. września armia "Modlin" była w odwrocie na linię Wisły. Gen. bryg. Wincenty Kowalski, dowódca GO "Wyszków", zaczął koncentrować swoje wojska na wschód i południowy wschód od Różana, ale 4 IX około godziny 22.00 otrzymał rozkaz przejścia do obrony linii Narwi.

        

Piątego września około godz. 10.00 niemiecka DPanc."Kempf" rozpoczęła natarcie na przyczółek różański , broniony przez dwa bataliony 115 pułku piechoty rez., którego dowódcą był ppłk. Czesław Rzedzicki. Głównym zadaniem było utrzymanie przeprawy i przedmościa . Obronę zdecydowano się oprzeć o porosyjskie forty, na koronie których w lipcu i sierpniu wybudowano po dwa schrony typu lekkiego na 1 karabin maszynowy. Dwa schrony podobnego typy usytuowano na przedpolu fortów, na wzgórzu 131 skąd łatwo było ostrzeliwać drogę Pułtusk - Różan. Na drogach postawiono przeszkody przeciwczołgowe.

...        

Pierwsze ataki niemieckie realizowane przez Dywizję Pancerną wytraciły impet na załodze obsadzającej Fort I (kompanii porucznika Dionizego Wincentego Ruska z pierwszego batalionu 115 p.p.) i okopanej w jego pobliżu armatce ppanc. dowodzonej przez pchor. Sypniewskiego. Zniszczono kilka czołgów. Równie zacięte walki trwały w pobliżu północnego muru cmentarza parafialnego. Po południu, po przegrupowaniu, około godziny 18.00, Niemcy rozpoczęli szturm generalny, poprzedzony ostrzałem artyleryjskim i intensywnym bombardowaniem lotniczym. Atak zakończył się około 18.00. Nieprzyjaciel poniósł znaczne straty w ludziach. Ponawiane przez Niemców ataki przesuwały swój środek ciężkości na przeprawę pod Chełstami , bronioną przez II batalion 114. pułku piech. rez.( pod dowództwem mjr Juliana Jelinka) , 3 baterię 61. pułku artylerii lekkiej (dowodzoną przez Tadeusza Kuczyńskiego ) oraz 2 baterię tegoż pułku ( dowodzoną przez kpt. Stanisława Jastrzębskiego).W kolejnym dniu obrony Niemcy przerwali polskie linie w rejonie Chełst i sforsowali Narew. Mimo polskich kontrataków, bez wsparcia artyleryjskiego nie udało się Chełst odbić z rąk Niemców. 7.września nieprzyjaciel przerwał polską obronę pod wsią Brzuze i przekroczył rzekę.

        

Złe dowodzenie na szczeblu operacyjnym, sprzeczne rozkazy dowódców spowodowały, ze Polacy bez walki opuścili Forty i umocniony przyczółek z 5. na 6. września. Most na Narwi nie został zniszczony. Niestarannie i przypadkowo wybrano materiały do jego zniszczenia ( słoma i bańki z naftą). Żołnierze drużyny saperów, którzy zostali wyznaczeni do spalenia mostu polegli w ogniu niemieckiej broni maszynowej....Po wycofaniu się Polaków , Niemcy zajęli prawy, wysoki, brzeg Narwi, z którego mieli dobry wgląd w polskie pozycje. Bezskuteczne próby zniszczenia mostu ogniem artyleryjskim 11. baterii pozycyjnej podejmował jej dowódca, pchor. Wojciech Żukrowski. Szwankująca od 5. września łączność na niższych szczeblach, a w ostateczności jej brak, zniweczył wysiłki opanowania sytuacji przez Polaków na północ i południe od Różana. W wyniku takiej sytuacji, w ugrupowaniu obronnym nad Narwią, na styku armii "Modlin" i SGO "Narew" powstała wielokilometrowa luka... Droga na głębokie tyły polskiej obrony stała otworem...

Informacje na temat działań wojennych, w których uczestniczyło polskie bądź niemieckie lotnictwo, zamieszczono w dziale samoloty.




Materiały:
  • R.Juszkiewicz "Walki o przedmościa Różan, Pułtusk, Płock 1939"
  • S.Truszkowski "Mój wrzesień"
  • W.Żukrowski "Dni klęski"
  • W.Kozłowski "Niedoszły zwrot zaczepny znad Narwi.1-5 IX 1939roku"w:Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego 1972.
  • W.Kozłowski "Przełamanie polskiego frontu północnego pod Różanem w dniu 6 IX 1939 r."w: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego 1971.
  • T.Zieleniewski "Niedoszła bitwa nad Narwią w 1939roku" w: Wojskowy Przegląd Historyczny 1960.
  • T.Jurga "Armia 'Modlin' w kampanii wrześniowej" w: Wojskowy Przegląd Historyczny1963.
  • S.Truszkowski "Działania 1 DP Leg. w 1939 roku" w: Wojskowy Przegląd Historyczny1965.
  • "Fortyfikacja" tom IV Warszawa - Kraków 1996.





Roshan Bridgehead


Fortification de Rozan


Festung Rozan


Le fortificazioni di Rozan




Muzeum Ziemi Makowskiej i Garnizonu Różan

Vous souhaitez réserver une chambre en centre-ville ? Consultez les offres des meilleurs hôtels sur www.hotels-world.pl et soyez près des attractions ! - Hitta de bästa erbjudandena på berlin-hotel och upplev en unik upplevelse! - Dreaming of a Caribbean vacation? Check out the offers at Deluxe View One-bedroom condo and book your dream trip! - スポンテニアスな旅行の格安宿泊施設を探していますか? ehotelsreviews の最高のお得な情報を見つけて、お金を節約しましょう! - Cerchi l'alloggio ideale a Alberghi La Verkin ? Scopri le migliori offerte sul nostro sito e goditi un hotel confortevole!



© Wiesław Łaskarzewski 2001-2010, projekt i wykonanie WiTEK.